جناب آقاي دكتر محمود احمدي‌نژاد
رياست محترم جمهوري اسلامي ايران
در اجراي اصل يكصد و بيست و سوم (۱۲۳) قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي كه با عنوان طرح به مجلس شوراي اسلامي تقديم گرديده بود، با تصويب در جلسه علني روز يكشنبه مورخ ۲۲/۸/۱۳۹۰ و تاييد شوراي محترم نگهبان به پيوست ابلاغ مي‌گردد.


رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني

شماره۱۸۰۵۲۶ ۲۲/۹/۱۳۹۰
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ـ وزارت كشور
«قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي» كه در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست و دوم آبان ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۲/۹/۱۳۹۰ به تائيد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره ۵۷۴۴۴/۲۱۷ مورخ ۱۶/۹/۱۳۹۰ مجلس شوراي اسلامي واصل گرديده است، به پيوست جهت اجراء ابلاغ مي‌گردد.


رئيس جمهور ـ محمود احمدي‌نژاد

قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي


ماده۱ـ ماده (۱) مكرر به شرح زير به قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب ۲۹/۷/۱۳۶۳ و اصلاحات بعدي آن الحاق ميگردد:
ماده۱مكررـ در اين قانون عبارت اختصاري به شرح زير جايگزين عناوين كامل آنها ميگردد:
۱ـ فرماندهي كل بهجاي مقام معظم فرماندهي كل قوا
۲ـ ستادكل بهجاي ستادكل نيروهاي مسلح
۳ـ نيروهاي مسلح به جاي ستاد كل نيروهاي مسلح، ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران و سازمانهاي وابسته، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و سازمانهاي تابعه
۴ـ ارتش به جاي ارتش جمهوري اسلامي ايران
۵ ـ سپاه به جاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
۶ ـ وزارت دفاع به جاي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح
۷ـ وزارت علوم به جاي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
۸ ـ وزارت بهداشت به جاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
۹ـ سازمان به جاي سازمان وظيفه عمومي
۱۰ـ كاركنان وظيفه به جاي افسران وظيفه، درجه داران وظيفه و سربازان عادي وظيفه
ماده۲ـ ماده(۲) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۲ـ هر فرد ذكور ايراني در ماهي كه طي آن ماه به سن هجده سال تمام مي‌رسد مشمول مقررات خدمت وظيفه عمومي است.
تبصره ـ مشمول كسي استكه درشمول قانون خدمت وظيفه عمومي قرارگيرد.
ماده۳ـ تبصره ماده(۳) به شرح ذيل اصلاح ميگردد:
تبصره ـ تغيير سن بر مبناء ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلي و جلوگيري از تزلزل آنها مصوب۲/۱۱/۱۳۶۷، فقط درباره خودمشمولين معتبر است.
ماده۴ـ بند «الف» ماده(۴) به شرح ذيل اصلاح و تبصره (۳) آن حذف ميشود:
الف ـ مدت خدمت دوره ضرورت (۲۴) ماه است و درصورتي‌كه مشمولان مازاد و يا كمتر از تعداد مورد نياز باشد ستادكل با كسب اجازه از فرماندهي‌كل آن را به كمتر يا بيشتر از مدت دوره ضرورت تغيير مي‌دهد.
ماده۵ ـ ماده(۵) و تبصرههايآن به شرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۵ ـ كليه مشمولين قادر به خدمت و بلامانع، به خدمت دوره ضرورت اعزام مي‌شوند و پس از فرا گرفتن آموزشهاي نظامي لازم در ابتداء خدمت، بقيه خدمت دوره ضرورت را انجام مي‌دهند.
تعيين ترتيب تقدم و سهميه‌بندي مشمولين وظيفه بين هر يك از نيروهاي مسلح، توسط ستاد كل با تصويب فرماندهي كل صورت مي‌گيرد.
تبصره۱ـ نحوه تامين سهميه هر يك از نيروهاي مسلح از مشمولين هر دوره، به وسيله كميسـيوني انجام مي‌شود كه از نمايندگان نيروهاي مزبور به رياست رئيس سازمان تشكيل ميگردد.
تبصره۲ـ سپاه مي تواند مشمولين مورد نياز خود را در هر دوره طبق ضوابط خاص پذيرش سپاه، از بين بسيجيان داراي برگه اعزام به خدمت به ميزان سهميهاي كه ستاد كل تعيين ميكند، انتخاب نموده و قبل از تاريخ اعزام آنان فهرست اسامي آنها را به واحدهاي تابعه سازمان اعلام نمايد. اين مشمولين براي انجام خدمت وظيفه عمومي در اختيار سپاه قرار مي‌گيرند.
تبصره۳ـ نيروهاي مسلح ميتوانند مشمولين متخصص مورد نياز خود را در سطح كارشناس و بالاتر به ميزان سهميهاي كه ستاد كل تعيين ميكند به عنوان مشمول خاص از ستاد كل درخواست نمايند.
تبصره۴ـ مشمولين وظيفه از تاريخ اعزام از سوي واحدهاي وظيفه عمومي ناجا به عنوان كاركنان وظيفه يگان تعيين‌شده، محسوب مي شوند.
ماده۶ ـ دو تبصره بهشرح زير به ماده (۷) الحاق ميگردد:
تبصره۱ـ وزارت آموزش و پرورش موظف است فارغالتحصيلان تربيت معلم در مراكز آموزشي، از طريق سازمان آنان را به مراكز آموزشي نظامي براي طي دوره آموزش رزم مقدماتي اعزام نمايد.
تبصره۲ـ دولت موظف است همه ساله اعتبارات لازم را براي آموزشهاي فوق در اختيار سپاه قرار دهد.
ماده۷ـ در بند (ب) ماده (۱۰) عبارت «بانكها و»، پس از عبارت «از طريق» اضافه و بند (و) و تبصره (۱) ماده (۱۰)حذف و دو تبصره به عنوان تبصرههاي (۲) و (۳) بهشرح زير به اين ماده الحاق ميگردد:
تبصره۲ـ ارزش و اعتبار مدارك دال بر رسيدگي به وضعيت مشمول از لحاظ انجام قسمتي يا تمام امور موضوع اين ماده مطابق آيين‌نامه اجرائي مندرج در ماده (۵۱) تعيين مي‌شود.
تبصره۳ـ متخلفين از مقررات اين ماده به محاكم قضائي معرفي مي‌شوند، مجازات اينگونه افراد براي بار اول پرداخت هزينه سالانه يك سرباز طبق قانون بودجه سالانه و نرخ اعلامي دولت است و بار دوم علاوه بر جريمه فوق، سه ماه انفصال از خدمت و براي بار سوم و بالاتر انفصال از خدمات دولتي است.
ماده۸ ـ در صدر ماده (۱۳) بهجاي عبارت «مشمولاني كه» عبارت «افرادي كه اعم از مشمول و غيرمشمول» جايگزين و تبصره‌هاي(۱) و (۲) ماده مذكور به شرح زير اصلاح ميگردد:
تبصره۱ـ آن عده از محصلين مراكز آموزش كادر ثابت نيروهاي مسلح كه قبل از پايان دوره آموزش مستعفي يا اخراج شوند، فقط از طي دوره آموزش نظامي معاف مي‌شوند، لكن بايد خدمت دوره ضرورت را انجام دهند. درصورتيكه محصلين به علت بيماري يا عدم صلاحيت كه ناشي‌از اعمال ارادي آنان نباشد بركنار گردند، مدتتحصيل جزء خدمت دوره ضرورت آنان محسوب مي‌شود.
تبصره ۲ـ افسران و درجه داران نيروهاي مسلح، در صورتيكه قبل از نيل به درجه به موجب مقررات استخدامي مربوط از خدمت مستعفي يا اخراج شوند، فقط از طي دوره آموزش نظامي معاف مي‌شوند لكن بايد خدمت دوره ضرورت را انجام دهند و اگر بعد از پايان دوره آموزش از خدمت مستعفي يا اخراج گردند و خدمت آنان از مدت دوره ضرورت كمتر باشد بقيه دوره ضرورت را انجام مي‌دهند.
ماده۹ـ ماده(۱۴) و سه تبصره آن به‌شرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۱۴ـ آندسته از مشمولين و كاركنان وظيفه‌اي كه بهعنوان پايور اعم از نظامي و كارمند به استخدام نيروهاي مسلح در ميآيند با انجام ششسال خدمت پس از فراغت از تحصيل يا اتمام دوره آموزشي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميگردند. چنانچه قبل از خاتمه ششسال از خدمت رها گردند، درصورتيكه مشمول معافيتهاي قانوني نبـاشند، به نسبت هر چـهار ماه خدمت يك ماه از خدمت دوره ضرورت آنان كسر مي‌شود.
تبصره ۱ـ مدت خدمت انجام شده كاركنان وظيفه كه در اجراي اين ماده بهعنوان كارمند رسمي استخدام ميشوند به همان ميزان از مدت تعهد موضوع اين ماده كسر ميشود.
تبصره۲ـ چنانچه كارمندان مذكور پس از اتمام ششسال تعهد خدمتي به هر عنوان از خدمت رها شوند از كارت پايان خدمت دوره ضرورت برخوردار ميگردند.
تبصره۳ـ در مناطق بد آب و هوا، مناطق مرزي و مناطق محروم كه با تشخيص ستاد كل تعيين مي‌شود مدت مذكور در اين ماده به پنج سال تغيير مييابد.
ماده ۱۰ـ ماده (۱۵) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۱۵ـ مشمولين و كاركنان وظيفه داوطلبي كه با داشتن حداقل گواهينامه پنجم ابتدائي و سپردن پنج سال تعهد خدمت نظامي يا شش سال تعهد خدمت كارمندي، بهصورت پيماني در نيروهاي مسلح استخدام مي شوند، خدمت آنان به منزله انجام خدمت دوره ضرورت تلقي مي شود و پس از پايان تعهد از كارت پايان خدمت برخوردار ميگردند. در صورتي كه قبل از خاتمه تعهد از خدمت مستعفي يا بركنار گردند، چنانچه مشمول معافيتهاي قانوني نباشند، خدمت دوره ضرورت به نسبت چهار ماه خدمت يك ماه از خدمت دوره ضرورت آنان محسوب مي‌شود و بقيه خدمت دوره ضرورت را برابر قانون انجام مي‌دهند، مگر اين كه علت رهايي، بيماري يا عدم صلاحيت ناشي از اعمال غير ارادي آنان به تشخيص هيات بدوي سازمان مربوط باشد كه در اينصورت مدت تعهد انجام شده به نسبت از مدت خدمت دوره ضرورت كسر ميگردد.
تبصره۱ـ طي دوره آموزش نظامي براي كليه كارمندان اعم از رسمي و پيماني الزامي است.
تبصره۲ـ مدت تعهد پيماني دارندگان مدرك كارشناسي (ليسانس) و بالاتر يك‌سال كمتر است.
تبصره۳ـ ميزان سهميه كاركنان پيماني هر يك از نيروهاي مسلح از سوي ستاد كل تعيين و ابلاغ ميگردد.
تبصره۴ـ چنانچه مشمولِ مستعفي بيش از نيمي از مدت تعهد خود را سپري كرده باشد براي ادامه خدمت دوره ضرورت نيازي به طي دوره آموزش مجدد ندارد و به ازاء هر سال خدمت چهارماه از مدت خدمت ضرورت او كسر مي‌شود.
ماده۱۱ـ در ماده (۱۶) به جاي عبارت «آيين‌نامه‌هاي ارتش جمهوري اسلامي ايران» عبارت «آيين نامه انضباطي نيروهاي مسلح» جايگزين ميگردد.
ماده۱۲ـ ماده(۱۷) حذف ميگردد.
ماده۱۳ـ ماده(۱۸) حذف مي گردد.
ماده۱۴ـ ماده (۱۹) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۱۹ـ كساني كه به سن هجده سال تمام ميرسند، پس از انتشار آگهي احضار، موظفند ظرف شش ماه خود را به سازمان معرفي نمايند و سازمان مكلف است، حداكثر ظرف ششماه تكليف مشمولين وظيفه را تعيين نمايد و آنها را به خدمت اعزام يا برابر مقررات از خدمت دوره ضرورت معاف كند.
تبصره۱ـ مشمولان مقيم خارج از كشور، بايد به نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسلامي ايران در كشور محل اقامت خود و در صورت نبود آن، به نزديكترين نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسلامي ايران مراجعه نمايند.
تبصره۲ـ آن دسته از مشموليني كه جهت اعزام به خدمت معاذير دارند و نميتوانند در موعد مقرر به خدمت اعزام شوند، اعزام آنان حداكثرتا يك سال بر اساس دستورالعملي كه به پيشنهاد سازمان و تاييد ستاد كل تهيه مي‌شود به تعويق مي‌افتد.
ماده۱۵ـ ماده (۲۰) به شرح زير اصلاح ميشود:
ماده۲۰ـ سازمان ثبت احوال كشور مكلف است صورت اسامي متولدين ذكور شهرستانها و بخشهايي را كه در سال بعد بايد به وضع مشموليت آنها رسيدگي شود به تفكيك هر ماهه به سازمان وظيفه عمومي تسليم كند.
ماده۱۶ـ در ماده (۲۱) به جاي كلمه «ژاندارمري» عبارت «نيروي انتظامي» جايگزين مي‌شود و تبصره (۱) حذف و تبصره (۲) به تبصره تغيير و بهجاي «رئيس اداره» عبارت «رئيس سازمان» و به جاي «ستاد مشترك و ستاد مركزي سپاه» عبارت «نيروهاي مسلح» جايگزين ميگردد.
ماده۱۷ـ در ماده (۲۲) عبارت «اداره وظيفه عمومي» به «سازمان» اصلاح ميگردد.
ماده ۱۸ـ ماده (۲۳) حذف ميگردد.
ماده ۱۹ـ تبصره ذيل ماده (۳۰) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
تبصره ـ رئيس سازمان يا نماينده او در صورتي كه دلايل و مدارك مثبتهاي مبني بر معافيت از خدمت در پرونده موجود باشد، ميتواند براي حداكثر يك‌سال دستور عدم اعزام مشمول را صادر نمايد و يا در صورت غيبت موجه وي، دستور رسيدگي صادر كند.
ماده۲۰ـ مـاده (۳۱) بهشرح زيـر اصلاح و تبـصرههاي الحاقي به مـاده مذكور حذف ميگردد:
ماده۳۱ـ دانش‌آموزان مدارس و دانشجويان مراكز آموزش عالي وابسته به وزارت آموزش و پرورش و يا مورد تاييد آن وزارت و دانشجويان دانشگاهها و موسسات آموزش عالي دولتي يا غيردولتي داخلي و خارجي مورد تاييد وزارتخانه‌هاي علوم و بهداشت و طلاب حوزههاي علميه كه در حين تحصيل به سن مشموليت رسيده و يا ميرسند، تا زماني كه به تحصيلات خود ادامه مي‌دهند، از اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف مي‌باشند.
ماده۲۱ـ در ماده (۳۲) عبارت «حوزه علميه قم و يا نماينده رسمي آن» به عبارت «مركز مديريت حوزههاي علميه يا نمايندگان رسمي آن و يا با مجوز رسمي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه» اصلاح مي‌شود.
ماده۲۲ـ ماده (۳۳) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۳۳ـ صدور معافيت تحصيلي دانش‌آموزان، دانشجويان و طلاب علوم ديني، موكول به ارائه گواهي اشتغال به تحصيل آنان از طريق مراجع ذي‌ربط است و مدت اعتبار آن تا يك سال پس از صدور گواهي پايان تحصيلات در هر مقطع مي باشد.
تبصره ۱ـ حداكثر معافيت تحصيلي براي دانش‌آموزان تا سن بيستسال تمام و در هر يك از مقاطع تحصيلي كارداني دو و نيم سال، كارشناسيناپيوسته و كارشناسي ارشد ناپيوسته سه سال، كارشناسي پيوسته پنج سال و كارشناسي ارشد پيوسته ششسال، دكتراي پزشكي پيوسته هشت سال و دكتراي تخصصي شش سال است.
تبصره۲ـ در مواقع ضروري با تشخيص و اعلام كميسيون موارد خاص دانشگاههاي مربوط حداكثر يك سال به مدت فوق اضافه مي‌شود.
ماده۲۳ـ ماده (۳۴) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۳۴ـ دانش‌آموزان و دانشجويان و طلاب علوم ديني مشمول، در صورت ترك تحصيل، اخراج، انصراف يا فراغت از تحصيل، بايد براي خدمت دوره ضرورت خود را معرفي نمايند. مقامات مسوول مكلفند صورت اسامي اين قبيل مشمولين را با ذكر مشخصات كامل و نشاني و رشته تحصيلي بهطور انفرادي، بدون تاخير به سازمان محل ارسال دارند.
تبصره۱ـ مهلت معرفي مشمولين مذكور حداكثر يك سال پس‌از تاريخ انصراف، ترك تحصيل و اخراج و فراغت از تحصيل است.
تبصره۲ـ مشموليني كه با داشتن معافيت تحصيلي در خارج از كشور تحصيل مي‌كنند، پس از ترك تحصيل يا اخراج يا انصراف يا فراغت از تحصيل، موظفند براي رسيدگي به وضع مشموليت خود حداكثر ظرف يك سال خود را به نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در خارج ازكشور معرفي نمايند.
تبصره۳ـ متخلفين از اجراء اين ماده براي بار اول به توبيخ كتبي و درج در پرونده و براي بار دوم علاوه بر توبيخ كتبي به يك ماه انفصال از خدمت و براي بار سوم به دو ماه انفصال از خدمت محكوم مي‌شوند.
ماده۲۴ـ ماده (۳۵) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۳۵ـ مشمولين ديپلم كه حداكثر يك سال پس از فراغت از تحصيل در يكي از دانشگاهها و موسسات آموزش عالي داخل يا خارج از كشور كه مورد تاييد وزارتخانه‌هاي علوم و بهداشت ميباشند پذيرفته شوند تا زمانيكه وفق تبصره (۱) ماده (۳۳) به تحصيل اشتغال دارند، مي‌توانند مشروط به اينكه داراي غيبت غيرموجه نباشند از معافيت تحصيلي استفاده نمايند. اين معافيت براي هر مقطع فقط يك بار داده مي شود.
تبصره۱ـ معافيت تحصيلي دانشجويان انصرافي در طول مدت تحصيل فقط يك بار قابل تمديد است.
تبصره۲ـ ترخيص كاركنان وظيفه بدون غيبت اوليه در حين خدمت جهت ادامه تحصيل در مقاطع كار شناسي و بالاتر به جز در زمانهاي‌اضطراري و جنگ بلامانع‌است.
ماده ۲۵ـ ماده(۳۶) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده ۳۶ـ مشمولينداراي مدرك كارشناسي و بالاتر و معادل آن در حوزه‌هاي علميه علاقمند به تحصيل درخارج از كشور درصورتيكه از نظر مقررات اينقانون و وزارتخانههاي علوم و بهداشت، حائز شرايط ادامه تحصيل در خارج ازكشور باشند و دانشگاهها و رشته‌هاي آنها مورد تاييد وزارتخانه‌هاي فوق باشد، مي توانند با سپردن تضمين‌هاي لازم با استفاده از مقررات اين قانون براي تحصيل به خارج از كشور مسافرت نمايند.
ماده ۲۶ـ ماده (۳۷) بهشرح زير اصلاح و تبصره ذيل آن حذف ميگردد:
ماده۳۷ـ ايرانيان مقيم خارج از كشور، فرزندان مامورين ثابت دولت جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور و همچنين كساني كه قانوناً تحت كفالت، يا ولايت قانوني آنها مي‌باشند، چنانچه در حين تحصيل در مدارس ايراني مستقر در خارج از كشور و يا موسسات آموزشي كشورهاي خارج مورد تاييد آموزش و پرورش و طلاب حوزه‌هاي علميه مورد تاييد شوراي عالي حوزه‌هاي علميه به سن مشموليت برسند از معافيت تحصيلي بهرهمند ميگردند و ادامه تحـصيل آنان تا سقف يك سال پس از فراغت از تحصيل در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي خارج از كشوركه مورد تاييد وزارتخانه‌هاي علوم يا بهداشت هستند بلامانع ميباشد.
ماده۲۷ـ ماده(۳۸) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۳۸ـ آئيننامه اجرائي مواد اين بخش، توسط وزارت دفاع با كسب نظر از شوراي عالي حوزههاي علميه، وزارتخانههاي كشور، علوم، بهداشت، آموزش و پرورش و دانشگاه آزاد اسلامي و سازمان ظرف حداكثر شش ماه تهيه مي‌شود و پس از تاييد ستاد كل به تصويب هيات وزيران ميرسد.
ماده۲۸ـ تبصرههاي (۱) و (۲) ماده (۳۹) بهشرح زير اصلاح و تبصرههاي (۳)
و (۴) به ماده مذكور الحاق ميگردد:
تبصره۱ـ نحوه طبقه بندي مشمولين و طرز معاينه و ضوابط معافيت پزشكي آنها براساس مقاطع تحصيلي مشمولين به موجب آيين‌نامه معاينه و معافيت پزشكي مشمولين خدمت وظيفه عمومي است كه وزارت دفاع با كسبنظر از وزارتخانه‌هاي كشور و بهداشت، ظرف حداكثر ششماه تهيه مي‌كند كه پس از تاييد ستاد كل به تصويب هيات‌وزيران ميرسد.
تبصره۲ـ نحوه آموزش و خدمت مشمولين معاف از رزم، برابر دستورالعملي است كه از سوي ستاد كل تهيه و ابلاغ ميگردد.
تبصره۳ـ كساني كه به مواد مخدر اعتياد دارند، مشمول بند(۳) اين ماده مي‌شوند و به هنگام معاينه، شناسايي و از سوي واحدهاي وظيفه عمومي براي ترك اعتياد به مدت حداكثر ششماه به مراجع ذي‌ربط معرفي ميگردند.
تبصره۴ـ نـيروهاي مسلح مكلفـند در حين خدمت، كاركنان وظيفه‌اي را كه به مواد مخدر اعتياد دارند، شناسايي و از ساير سربازان جدا نمايند و آنها را در واحدهاي مستقل و مخصوص بهكارگيري و به مراجع ذي‌ربط براي ترك اعتياد در مدت يك ماه توسط پزشك معالج، معرفي كنند و در طول خدمت تحت نظر و مراقبت‌هاي لازم قرار دهند. مدت ترك اعتياد براي يك بار جزء خدمت دوره ضرورت محاسبه ميشود. اين افراد پس از پايان خدمت قانوني از خدمت ترخيص مي‌شوند ليكن در هر حال صدور كارت پايان خدمت منوط به ارائه گواهي ترك اعتياد است.
ماده۲۹ـ ماده (۴۱) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۴۱ـ كليه مشمولين وظيفه بايد قبل از اعزام به خدمت توسط يك پزشك از نيروهاي مسلح معاينه شوند و در صورت نبودن پزشك از نيروهاي مسلح، توسط پزشكان غيرنظامي متعهد كه صلاحيت آنان به وسيله نيروي انتظامي تاييد شده باشد، معاينه گردند.
تبصره۱ـ اظهارنظر در مورد معافيت پزشكي مشمولين توسط سه نفر پزشك نيروهاي مسلح در هر شهرستان صورت مي‌گيرد، راي اكثريت اين پزشكان معتبر است.
تبصره۲ـ نيروهاي مسلح موظفند پزشكان مورد نياز شوراهاي پزشكي را به نيروي انتظامي معرفي نمايند. درصورتيكه تامين پزشكان مورد نياز از نيروهاي مسلح امكانپذير نباشد، نيروي انتظامي از پزشكان غيرنظامي مورد تاييد در شوراي پزشكي استفاده مينمايد.
تبصره۳ـ دولت مكلف است همه ساله هزينه تجهيز و تشكيل شوراي پزشكي و شوراي عالي پزشكي، فوق العاده پزشكان عضو شوراهاي مذكور و همچنين هزينه معاينات تخصصي مشموليني كه از پرداخت هزينه معاينات معاف مي‌باشند و هزينه‌هاي اجراي تبصرههاي (۳) و (۴) ماده (۳۹) را در اعتبارات نيروي انتظامي و بيمارستانهاي ذيربط پيش‌بيني نمايد.
ماده۳۰ـ ماده زير به عنوان ماده (۴۲) مكرر به قانون الحاق ميگردد:
ماده۴۲ مكررـ مشموليني كه در شوراي پزشكي شهرستان مربوط با معاينه باليني معاف از خدمت تشخيص داده نشوند و به تشخيص اين شورا يا رئيس واحد وظيفه عمومي مربوط يا اعتراض مشمول، نياز به معاينه تخصصي داشته باشند، رئيس حوزه موظف است آنان را به نزديكترين مركز مجهز وزارت بهداشت، يا بيمارستانهاي نيروهاي مسلح معرفي نمـايد تا مورد معاينه قرار گيرند و نتيجه معاينه تخصصي براي تصميم‌گيري به شوراي پزشكي همان شهرستان ارسال و در صورت اصرار بر اعتراض مشمولين با تامين هزينهها از سوي مشمول نتايج جهت تصميمگيري به شوراي عالي پزشكي متشكل از پزشكان متخصص استان ارسال گردد.
تبصره۱ـ مشموليني كه متقاضي معاينه تخصصي باشند، قبلاً بايد هزينههاي پيشبيني شده را به حساب دولت پرداخت نمايند. پس از معاينه طبق اين قانون با مشمولان رفتار ميشود. مشموليني كه به تشخيص شوراي پزشكي نياز به معاينه تخصصي دارند، همچنين مشمولين مددجوي تحت پوشش سازمان بهزيستي كشور و افرادي كه به تاييد كميته امداد امام خمـيني (ره) محل فاقد تمكن مالي هستند از پرداخت وجه مزبور معاف ميباشند.
تبصره۲ـ مراكز مجهز وزارت بهداشت يا بيمارستانهاي نيروهاي مسلح موظفند به وضعيت مشمولين معرفي شده واحد مربوطه خارج از نوبت رسيدگي نمايند و آنان را حداكثر ظرف يك ماه مورد معاينه تخصصي قرار دهند.
تبصره۳ـ چنانچه مشموليني كه براي معاينات تخصصي به مراكز مجهز وزارت بهداشت يا بيمارستانهاي نيروهاي مسلح معرفي ميشوند، ظرف يكماه به اين مراكز مراجعه نكنند، پس از تعيين تكليف به خدمت اعزام مي‌شوند.
ماده۳۱ـ ماده (۴۳) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۴۳ـ چنانچه رئيس سازمان يا نماينده او اطمينان حاصل نمايد كه راي شوراي پزشكي مطابق مقررات صادر نشده است، پرونده را براي بررسي به شوراي عالي پزشكي كه از سه پزشك متخصص نيروهاي مسلح تشكيل ميگردد ارجاع ميدهد. نظر اين شورا قطعي و لازم الاجراء است.
ماده۳۲ـ ماده(۴۴) به شرح ذيل اصلاح ميگردد:
ماده۴۴ـ مشمولين زير حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميباشند:
۱ـ يگانه فرزند ذكور مراقب يا نگهدارنده پدر نيازمند مراقبت كه قادر به اداره امور خود نباشد.
۲ـ يگانه مراقب يا نگهدارنده مادر فاقد شوهر
۳ـ تنها برادر تنيِ سرپرست خواهر فاقد پدر، همسر و فرزند ذكور غيرمحجور
۴ـ تنها برادرِ سرپرستِ برادرِ كبيرِ نيازمندِ مراقب و فاقد پدر و همسر و فرزند ذكور غير محجور و فاقد شغل
۵ ـ يگانه سرپرست برادر كمتر از هجده سال تمام
۶ ـ يگانه نوه ذكور مراقب يا نگهدارنده جد فاقد فرزند يا جده فاقد شوهر و فرزند
۷ـ مشمولي كه همسرش فوت نموده و از او داراي فرزند صغير بوده مادامي كه ازدواج مجدد نكرده است و يا همسري دارد كه بعد از ازدواج معلول شده و نيازمند مراقبت باشد.
۸ ـ از چند برادر واجد شرايط اعزام به خدمت در صورت اعزام يكي از برادران به خدمت، يكي از برادران ميتواند تا اتمام خدمت او از تعويق اعزام استفاده نمايد.
۹ـ در مورد معافيت از انجام خدمت ضرورت يك نفر از فرزندان خانواده‌اي كه دو برادر آنان خدمت سربازي را انجام داده‌اند، ستاد كل نيروهاي مسلح تصميم‌گيري مي‌كند.
۱۰ـ يكي از فرزندانِ پسر سربازي كه در حين خدمت سربازي فوت كند و يا يكي از فرزندان ذكور خانواده‌اي كه يك فرزند آن خانواده در حين انجام خدمت سربازي فوت نموده باشد.
تبصره۱ـ منظور از يگانه مراقب، تنها فرزند ذكور يا برادر يا نوه بيش از هجدهسال تمام اسـت كه مراقبت هـر يك از بستگان مذكور در اين ماده را به علت نقص عضو، بيماري، كبر سن، صغر سن، يا اناث بودن برعهده دارد، نيازمندي اشخاص مذكور به مراقبت با توجه به نقص عضو، بيماري و يا محجور بودن آنان به تشخيص شوراي پزشكي است.
تبصره۲ـ مشمولين موضوع بند(۲) اين ماده تا سيماه متوالي ميتوانند از معافيت كفالت موقت استفاده نمايند و در پايان مدت فوق در صورت دارا بودن شرايط كفالت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميگردند.
تبصره۳ـ وجود برادري كه از معافيت تحصيلي برخوردار است مانع از معافيت كفالت موقت مشمولي كه سرپرستي خانواده را برعهده دارد، نيست. اين معافيت فقط در طول مدت معافيت تحصيلي برادر مشمول كه خارج از شهرستان محل سكونت به تحصيل اشتغال دارد معتبر است و مشمول پس از آن با رعايت ساير مقررات اين قانون به خدمت دوره ضرورت اعزام مي‌شود.
تبصره۴ـ در صورتيكه برادر يا برادران يا پدر مشمول به دليل بيماري يا معلوليت زمينگير بوده و بنا به تشخيص شوراي پزشكي فاقد صلاحيت و يا ناتوان براي سرپرستي باشند و مشمول نيز عملاً مراقبت يا سرپرستي را بر عهده داشته باشد، ميتواند از معافيت كفالت برخوردار گردد.
ماده۳۳ـ يك ماده به شرح ذيل به عنوان ماده (۴۴مكرر) به قانون اضافه مي‌شود:
ماده۴۴مكررـ نحوه معافيت از خدمت فرزندان ذكور مددجويان به شرح زير است:
۱ـ يكي از فرزندان ذكور مادران فاقد شوهر تحت پوشش كميته امداد حضرت امام(ره) و سازمان بهزيستي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف است.
۲ـ مشمولاني كه حداقل يك فرزند معلول داشته باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌باشند.
۳ـ تنها پسر خانواده‌هايي كه داراي سه فرزند اناث يا بيشتر باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معافند.
۴ـ مشمولاني كه با معلولان اناث داراي معلوليت جسمي ـ حركتي ازدواج كنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌شوند و پس از گذشت پنجسال از استمرار ازدواج آنها معافيت موقت به معافيت دائم تبديل مي‌شود.
ماده۳۴ـ ماده (۴۵) به شرح ذيل اصلاح ميشود:
ماده۴۵ـ مشمولاني كه پدر يا مادر يا فرزند يا برادر يا خواهر آنان در راه به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و استمرار آن شهيد يا جانباز يا اسير يا جاويدالاثر شده يا بشوند و مراتب مورد تاييد نهادهاي ذيربط باشد به شرح ذيل از انجام خدمت سربازي معاف ميشوند:
۱ـ كليه فرزندان ذكور شهدا و جاويدالاثران(مفقودين) از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
۲ـ به ازاء هرشهيد يا آزاده با حداقل بيست و چهار ماه سابقه اسارت يا جانباز با حداقل (۲۵%) جانبازي يا جاويدالاثر(مفقود) فاقد فرزند ذكور يك نفر از برادران آنها از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌شوند.
۳ـ به ازاء هر بيست و چهار ماه آزادگي، (۲۵%) جانبازي و سي ماه سابقه حضور در جبهه يك نفر از فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان معاف مي‌گردد.
اين امتيازات براي بهره‌مندي از تسهيلات اين بند قابل جمع است و درمورد معافيت كساني كه مدت جانبازي يا حضور در جبهه يا مدت آزادگي و اسارت آنها در حد معافيت يك فرزند آنان نيست، با درصد جانبازي و مدت حضور در جبهه و مدت دوران اسارت محاسبه مي‌شود.
۴ـ كليه مشمولين جانباز داراي حداقل ده درصد (۱۰%) جانبازي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
۵ ـ يك فرزند خوانده قانوني ذكور جانبازي كه برابر گواهي بنياد شهيد و امور ايثارگران صاحب فرزند نمي شود از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌شود.
۶ ـ مشمولاني كه با جانبازان اناث داراي درصد جانبازي بيست و پنج درصد(۲۵%) و بالاتر ازدواج كنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌شوند و پس از گذشت پنجسال از معافيت موقت آنان در صورت استمرار ازدواج معافيت موقت به معافيت دائم تبديل مي‌گردد.
ماده ۳۵ـ ماده (۴۷) و تبصرههاي آن بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۴۷ـ كليه مشموليني كه براي انجام خدمت وظيفه عمومي اعزام ميشوند، همچنين كساني كه از انجام خدمت معاف ميگردند، بايد آموزشهاي نظامي و انتظامي اعم از عمومي و تخصصي را مطابق دستورالعملي كه توسط ستادكل با همكاري سازمانهاي نيروهاي مسلح تهيه مي‌شودو به تصويب فرماندهي كل ميرسد، طي نمايند.
تبصره۱ـ آموزش مشمولين معاف از خدمت برابر آييننامهاي است كه از سوي ستاد كل تهيه مي‌شود و به تصويب فرماندهي كل مي رسد.
تبصره۲ـ در زمان صلح آموزشهاي فوق بايد به نحوي طراحي گردد كه بهعنوان واحد درسي يا پودمان قابل محاسبه باشد.
تبصره۳ـ نيروهاي مسلح بايد در حين خدمت در زمان صلح زمينه استمرار آموزشهاي فوق را براي سربازان فراهم نمايند.
تبصره۴ـ آيين‌نامه اجرائي تبصرههاي(۲)و(۳) اين ماده توسط وزارت دفاع با همكاري وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش، علوم، بهداشت، كشور و دانشگاه آزاد اسلامي تهيه مي‌شود و پساز تاييد ستادكل به تصويب هيات وزيران ميرسد.
تبصره۵ ـ از همه كاركنان وظيفه در طول مدت دوره آموزش آزمونهاي ارزيابي شخصيت و رفتار گرفته مي‌شود و متناسب با نتايج حاصله تقسيم و پرونده افراد نيازمند به خدمات مشاوره‌اي به مراكز ذيربط در نيروهاي مسلح براي راهنمايي و حمايت ارسال ميگردد. نحوه اجراء برابر دستورالعملي است كه توسط ستاد كل تهيه و ابلاغ ميگردد.
ماده۳۶ـ ماده (۴۸) و سه تبصره آن بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۴۸ـ كاركنان وظيفه بر اساس مدرك تحصيلي و وجود محل سازماني پس از طي دوره آموزشي لازم به يكي از درجات زير نائل ميگردند:
۱ـ كاركنان وظيفه فاقد مدرك پايان دوره متوسطه به يكي از درجات سربازي تا سرجوخگي
۲ـ كاركنان وظيفه داراي مدرك پايان دوره متوسطه به يكي از درجات گروهباني يا رزم‌آوري
۳ـ كاركنان وظيفه داراي مدرك كارداني به يكي از درجات استواري يا رزم‌داري يا ستوان سومير
۴ـ كاركنان وظيفه داراي مدرك كارشناسي به درجه ستوان دومي
۵ ـ كاركنان وظيفه داراي مدرككارشناسيارشد و بالاتر به درجه ستوان يكمي
تبصره۱ـ نيل به درجات گروهبان سومي و بالاتر مستلزم طي دوره آموزش تخصصي مورد نياز و دارا بودن صلاحيتهاي لازم است.
تبصره۲ـ كاركنان وظيفه در صورت نداشتن صلاحيتهاي لازم جهت نيل به درجات مصرحه فوق بر اساس دستورالعملي كه از سوي ستاد كل تهيه و ابلاغ ميگردد، به درجات مناسب پايينتر تا درجه سربازي نائل مي شوند.
ماده ۳۷ـ ماده (۴۸مكرر) به شرح زير به قانون الحاق ميگردد:
ماده۴۸مكررـ اعطاء درجه نظامي به آندسته از كاركنان وظيفه كه برابر با مقررات اين قانون واجد شرايط نيل به درجات گروهبان سومي و بالاتر ميباشند در هر سازمان با تصويب مقاماتي است كه اختيار تصويب همان درجات را در مورد كاركنان پايور دارند.
تبصره ـ اعطاء درجه تشويقي و يا تنزيل درجه كاركنان وظيفه براساس ضوابطي كه براي تشويق و يا تنبيه كاركنان در آيين‌نامه انضباطي نيروهاي مسلح پيشبيني گرديده است، مي‌باشد.
ماده۳۸ـ ماده (۴۹) به شرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۴۹ـ حقوق سربازان وظيفه حداقل شصت درصد (۶۰%) و حداكثر نود درصد (۹۰%) حداقل حقوق كاركنان نيروهاي مسلح مبتني بر قانون مديريت خدمات كشوري است كه با توجه به تحصيلات و درجات آنان توسط ستاد كل تهيه مي‌شود و به تصويب فرماندهي‌كل مي‌رسد.
تبصره۱ـ به كاركنان وظيفه متاهل يا سرپرست خانواده معادل صددرصد (۱۰۰%) حق عائلهمندي كاركنان پايور نيروهاي مسلح پرداخت ميگردد.
تبصره۲ـ حقوق كاركنان وظيفه در دوران آموزش و قبل از دريافت درجه يا سردوشي به ميزان پنجاه درصد (۵۰%) حقوق اولين ماه دوران خدمت آنان است.
تبصره۳ـ به كاركنان وظيفه در خاتمه خدمت دوره ضرورت معادل يكماه حقوق به عنوان پاداش پرداخت ميگردد.
تبصره۴ـ حق بازنشستگي و حقوق اولين ماه خدمت از حقوق ماهانه كاركنان وظيفه كسر نميگردد.
ماده۳۹ـ ماده (۴۹مكرر) به شرح زير به قانون الحاق ميگردد:
ماده۴۹مكررـ نيروهاي مسلح و سازمانهاي وابسته و ساير دستگاهها كه كاركنان وظيفه را در اختيار دارند مكلفند با توجه به اعتبارات مصوب، امكانات زيست، پوشاك، خوراك، بهداشت و درمان متناسب آنان در محل خدمت را فراهم نمايند.
تبصره۱ـ دولت موظف است اعتبارات مورد نياز براي زيست، پوشاك، خوراك، بهداشت و درمان سربازان وظيفه را به شرح ذيل در اختيار نيروهاي مسلح و ساير دستگاههاي بهكارگيرنده كاركنان وظيفه قرار دهد:
۱ـ خوراك كاركنان وظيفه به ميزان دوبرابر خوراك كاركنان دولت
۲ـ پوشاك و زيست سربازان وظيفه به ميزان سههزاربرابر ضريب ريالي
۳ـ هزينه‌هاي بهداشت و درمان برابر سرانه مصوب دولتي
تبصره۲ـ وسيله اياب و ذهاب و پذيرايي يا هزينه آن در هنگام اعزام مشمولان به مراكز آموزشي كاركنان وظيفه و يا اعزام به مرخصي استحقاقي كه چهار نوبت در سال است، بايد تامين شود.
ماده ۴۰ـ ماده (۵۰) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۵۰ ـ افسران و درجه‌داران وظيفه در صورت اعزام به ماموريت يا انتقال يا خدمت در مناطق محروم و بد آب و هوا و مناطق عملياتي مشمول مقررات فوقالعاده و مزاياي مربوط به افسران و درجه داران كادر ثابت نسبت به حقوق آنان مي‌باشند. ساير كاركنان وظيفه در موارد مذكور از دوسوم فوقالعادهها و مزاياي درجه گروهبان دومي كادر ثابت برخوردار مي‌شود.
تبصره۱ـ به كاركنان وظيفهاي كه درشهر محل‌سكونت خود بهكارگيري ميشوند، فوق العاده محروميت از تسهيلات و بدي آب وهوا تعلق نميگيرد.
تبصره۲ـ به كاركنان وظيفه‌اي كه بنا به تقاضاي خود منتقل ميشوند هزينه سفر و فوق العاده انتقال تعلق نميگيرد.
تبصره۳ـ طبقه‌بندي مناطق از نظر محروميت، آب و هوا و عملياتي طبق آييننامهاي است كه وزارت دفاع تهيه مي‌كند و پس از تاييد ستاد كل به تصويب هيات وزيران مي‌رسد.
ماده۴۱ـ ماده (۵۵) به شرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۵۵ ـ دولت موظف است اعضاء خانوادهِ تحتِ تكفلِ كاركنان وظيفه را در طول مدت خدمت تحت پوشش قرار دهد و به آنان مستمري پرداخت نمايد.
تبصره ـ آيين‌نامه اجرائي اين ماده توسط وزارت دفاع تهيه مي‌شود و به تصويب هيات وزيران ميرسد.
ماده۴۲ـ ماده (۵۸) بهشرح زير اصلاح ميگردد:
ماده۵۸ ـ مشمولين خدمت وظيفه عمومي كه براي رسيدگي و يا اعزام جهت طي دوره ضرورت احضار ميشوند چنانچه در مهلت يا موعد مقرر خود را معرفي نكنند، همچنين مشموليني كه معافيت موقت دريافت داشتهاند و پس از انقضاء مدت اعتبار، ظرف يك ماه براي تجديد رسيدگي خود را معرفي نكنند، غايب شناخته مي‌شوند، پس از معرفي يا دستگيري در صورتيكه طبق مقررات اين قانون قادر به خدمت و بلامانع تشخيص داده شوند به خدمت اعزام مي‌گردند و با آنان به ترتيب زير رفتار ميشود:
۱ـ مشمولاني كه مدت غيبت اوليه آنان در زمان صلح تا سه ماه و در زمان جنگ تا پانزده روز باشد، سه ماه اضافه خدمت و چنانچه مدت غيبت اوليه آنان در زمان صلح بيشتر از سه ماه و در زمان جنگ بيش از پانزده روز باشد به شش ماه اضافه خدمت تنبيه ميگردند.
۲ـ مشموليني كه مدت غيبت اوليه آنان در زمان صلح از يك سال و در زمان جنگ از دو ماه تجاوز نمايد، علاوه بر اعمال اضافه خدمت مذكور در بند (۱)، فراري محسوب مي‌شوند و به مراجع صالح قضائي معرفي مي‌گردند.
تبصره۱ـ مشمولين غايبي كه به خدمت اعزام ميشوند در صورتي كه در حين خدمت، حسن اخلاق و رفتار و جديت در انجام وظيفه از خود نشان دهند، يا در عمليات جنگي ابراز شجاعت و فداكاري نمايند به طوري كه مراتب مورد گواهي فرماندهان و روساي ذيربط باشد، برابر ضوابطي كه از سوي ستاد كل ابلاغ ميگردد با تصويب مقامات سرلشكري و يا همطراز در سازمان مربوط از انجام اضافه خدمت، يا بخشي از آن معاف مي‌گردند.
تبصره۲ـ مشموليني كه تا تصويب اين قانون غايب شناخته شده‌اند چنانچه در داخل كشور ظرف حداكثر ششماه و آنهايي كه درخارج از كشور باشند، ظرف حداكثر يكسال خود را جهت انجام خدمت دوره ضرورت معرفي نمايند، مشمول تنبيهات اين قانون نمي‌شوند.
تبصره۳ـ رسيدگي به وضعيت مشموليني كه داراي عذر موجه براي غيبت خويش ميباشند برابر آيين‌نامه‌اي است كه پس از تاييد فرماندهي كل ابلاغ ميگردد.
تبصره۴ـ در مورد غيبت مشمولين دوره‌هاي احتياط و ذخيره برابر دستورالعملي كه در ستاد كل تهيه و پس از تاييد فرماندهي كل ابلاغ ميگردد، رفتار مي‌شود.
ماده۴۳ـ يك ماده به عنوان ماده (۵۸مكرر) به شرح ذيل به قانون الحاق‌ميگردد:
ماده۵۸ مكررـ نيروي انتظامي موظف است در خصوص شناسايي، تعقيب و دستگيري مشمولان غايب و رسيدگي به وضعيت آنان اقدام نمايد و كليه نهادها و دستگاههاي اجرائي مشمول ماده(۵) قانون مديريت خدمات كشوري و شركتهاي دولتي و موسسات غيردولتي و خصوصي و بانكها و نيروهاي مسلح بايد همكاري لازم را در اين مورد به‌عمل آورند. آيين‌نامه اجرائي اين ماده توسط سازمان با همكاري وزارتخانه‌هاي كشور و دفاع تهيه مي‌شود و پس از تاييد ستاد كل به تصويب هيات وزيران مي‌رسد.
ماده۴۴ـ ماده(۵۹) بهشرح زير اصلاح مي گردد:
ماده۵۹ ـ مشمولين خدمت دوره ضرورت چنانچه در مدت آموزش اوليه و يا در حين خدمت مرتكب غيبت يا فرار گردند به نحوي كه ادامه خدمت آنان مستلزم تجديد دوره آموزش باشد، ضمن رسيدگي قانوني به غيبت يا فرار آنان، مجدداً به دوره آموزش اعزام مي‌شوند و پس از پايان آموزش در يگان قبلي به خدمت ادامه مي‌دهند. مدت آموزش قبلي اين افراد جزء خدمت آنان محسوب نميگردد.
تبصره ـ چنانچه در مورد كاركنان وظيفهاي كه به دستور مقامات قضائي بازداشت ميشوند راي برائت يا قرار منع پيگرد صادر شود مدت حبس، جزء خدمت وظيفه عمومي آنان محسوب ميگردد.
ماده۴۵ـ ماده (۶۳) مكرر به شرح زير به قانون الحاق ميگردد:
ماده۶۳ مكررـ كساني كه به نحوي مشمولين غايب را در موسسات دولتي و غيردولتي از قبيل كارخانهها، شركتها، آموزشگاهها، كارگاهها، بنگاهها، مغازهها و تعميرگاهها، بهكارگيري نمايند توسط نيروي انتظامي، وزارتخانه‌هاي «تعاون، كار و رفاه اجتماعي» و«صنعت، معدن و تجارت» شناسايي و به محاكم صالحه قضائي معرفي مي‌شوند. مجازات اينگونه افراد براي بار اول هزينه سالانه يك سرباز و براي بار دوم و بيشتر هزينه سالانه سه سرباز است.
تبصره ـ ثبتنام در مراكز آموزشي خصوصي و آزاد براي ارائه آموزش به منزله بهكارگيري محسوب مي‌شود و مشمول اين مجازاتها است.
ماده۴۶ـ ماده(۶۶) قانون حذف مي‌گردد.
ماده۴۷ـ ماده(۶۷) قانون حذف مي‌گردد.
ماده۴۸ـ مواد الحاقي زير با عنوان «فصل هشتم ـ استفاده دستگاههاي غيرنظامي از خدمات كاركنان وظيفه»به قانون اضافه ميشود:
ماده۶۶ ـ نيروهاي مسلح موظفند در اجراء اصل يكصد و چهل و هفتم (۱۴۷) قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران تعدادي از كاركنان وظيفه خود را بنا به درخواست دولت براي امور امدادي، توليدي، جهاد كشاورزي، آموزشي، تحقيقاتي و پژوهشي، بهداشتي و درماني مشروط بر اين كه به آمادگي رزمي نيروهاي مسلح آسيبي وارد نيايد در اختيار دولت قرار دهد.
تبصره ـ دولت ميتواند از خدمات كاركنان وظيفه به دوصورت زير استفاده نمايد:
الف ـ به عنوان كاركنان وظيفه براي انجام خدمت دوره ضرورت
ب ـ به عنوان استخدام تعهد خدمتي
ماده۶۷ ـ كليه كاركنان وظيفه كه در اجراء ماده فوق در اختيار دستگاههاي دولتي و نهادها قرار ميگيرند بايد قبل از بهكارگيري، دورههاي آموزش نظامي مورد نياز را در نيروهاي مسلح طي نمايند.
تبصره ـ مدت آموزشهاي نظامي و برنامه تفصيلي آنها مطابق با اساسنامه مربوط در نيروهاي مسلح است.
ماده۶۸ ـ هفتاد درصد(۷۰%) كاركنان وظيفه اختصاص يافته به هر يك از صورتهاي مذكور در تبصره ماده (۶۶) اين قانون بايد در مناطق محروم بهكار گرفته شوند مگر نخبگان و افرادي كه مدرك تحصيـلي كارشناسي ارشد و بـالاتر دارند و خدمـت آنان در مناطق غيرمحروم به تشخيص بالاترين مقام سازمان ذيربط ضروري باشد.
ماده۶۹ ـ تعيين هر يك از دستگاهها براي استفاده از خدمت مشمولين اعم از مشمولين بنـدهاي (الف) و (ب) تبصـره ماده (۶۶) و همچنين تعداد نيازمندي آنها براساس درخواست دستگاه دولتي و تاييد دولت، پس از بررسي ستاد كل به تصويب فرماندهي كل مي‌رسد.
ماده۷۰ ـ مشمولين موضوع بند (الف) تبصره ماده (۶۶) پس از طي آموزش نظامي برابر مقررات اين قانون به درجات نظامي نائل و براي انجام خدمت دوره ضرورت مامور ميگردند و پس از پايان خدمت نيز از كارت پايان خدمت دوره ضرورت كه توسط سازمان صادر ميگردد برخوردار ميشوند.
تبصره۱ـ استفاده از لباس نظامي و علائم آن توسط كاركنان وظيفه مامور به مراكز دولتي ممنوع است و در صورت درخواست بالاترين مقام سازمان بهكارگيرنده و موافقت ستاد كل لباس متحدالشكل با علائم مشخص براي اين كاركنان طراحي ميشود.
تبصره۲ـ حـقوق و مزايا، خوراك، پوشاك، خوابگاه، بهداشت، درمان و ساير حـقوقي كه كاركنان وظيفه نيروهاي مسلـح از آن برخوردار مي‌گـردند، از مـحل بودجه دستـگاه بهكارگيرنده تامين مي‌شود. ميزان هزينه مربوط به هر يك از آنـها برابر با مـقررات جاري در نيروهاي مـسلح است كه همـه ساله از سـوي ستاد كـل ابلاغ ميگردد.
تبصره۳ـ مواد (۶)، (۸) و (۹) قانون نيز مشمول مقررات اين فصل ميگردد.
ماده۷۱ـ سازمان به كاركنان وظيفه موضوع بند(ب) تبصره ماده (۶۶) در قبال تعهد خدمتي كه به دستگاههاي بهكار گيرنده ميسپارند پس از انجام كامل تعهد، كارت پايان خدمت مي‌دهد.
تبصره۱ـ مدت تعهد خدمت اينگونه مشمولين حداقل چهل و هشت ماه است. اين مدت شامل دوره تحصيل و آموزش سازمانهاي بهكارگيرنده آنان نميگردد، ولي مدت آموزش نظامي جزء مدت تعهد آنان محسوب مي‌شود.
تبصره۲ـ حقوق و مزاياي مشمولين مذكور توسط دستگاههاي بهكارگيرنده و براساس مقررات استخدامي آنها پرداخت ميشود.
تبصره۳ـ تعهد كليه مشموليني كه تا تاريخ تصويب اين قانون در اختيار سازمانهاي خارج از نيروهاي مسلح قرار گرفتهاند، مطابق مقررات قبلي است و از تاريخ ابلاغ اين قانون نيز سازمانهاي مذكور تـنها در چهارچوب مقررات پيشبيني شده در اين فصل مجاز به استفاده از خدمت مشمولين مي‌باشند.
ماده۷۲ـ آن دسته از متعهدين موضوع بند (ب) تبصره ماده (۶۶) كه قبل از اتمام مدت تعهد به هر علت از خدمت بركنار ميشوند جهت تعيين وضعيت خدمت به سازمان معرفي ميگردند.
تبصره ـ چنانچه علت بركناري، بيماري يا عدم صلاحيت ناشي از اعمال غير ارادي آنان به تشخيص سازمان بهكارگيرنده باشد، مدت خدمت انجام شده به تناسب جزء خدمت دوره ضرورت محسوب ميگردد.
ماده۷۳ـ كليه دستگاههاي بهكارگيرنده كاركنان وظيفه موظفند موارد غيبت يا فرار مشمولين موضوع بند (الف) تبصره ماده (۶۶) را به يگان ماموركننده و ترك خدمت (فرار) مشمولين موضوع بند(ب) ماده مذكور را به سازمان منعكس نمايند.
ماده۷۴ـ دولت موظف است هزينه آموزش مشمولين وظيفه مامور را به تعداد سهميه اختصاص يافته به طور سالانه بر اساس سرانه آموزشي به ميزان چهار هزار برابر ضريب ريالي محاسبه و در اختيار ستاد كل قرار دهد تا ستاد كل به ميزان سهميه واگذاري به سازمان هاي آموزش دهنده پرداخت نمايد.
ماده۷۵ـ در زمان جنگ و يا بسيج همگاني، با تصويب فرماندهي كل كليه كاركنان وظيفه مامور به خارج از نيروهاي مسلح و يا بخشي از آنان برابر زمانبندي ستاد كل براي انجام خدمت دوره ضرورت در نيروهاي مسلح فراخوانده ميشوند كه در اين صورت خدمت باقيمانده خود را در نيروهاي مسلح انجام مي‌دهند.
ماده۷۶ـ آيين نامه اجرائي اين فصل توسط ستاد كل با همكاري دولت و ساير نهادهاي ذي‌ربط تهيه مي‌شود و به تصويب فرماندهي كل مي‌رسد.
ماده۷۷ـ نيروهاي مسلح مكلفند كاركنان وظيفه را طوري تقسيم كنند كه در خاتمه دوره آموزش و ابتداء بهكارگيري حتيالامكان متناسب با تحصيلات و قابليتها بهكارگيري شوند و برنامهريزي براي تربيت ديني و اخلاقي آنان صورت گيرد.
تبصره۱ـ كاركنان وظيفه در طول مدت دوره آموزش نظامي و تخصصي، مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند و مبتني بر مدرك و رشته تحصيلي، آموزش، مهارت و تواناييها، براي هر فرد، دو رسته اصلي و فرعي تعيين ميگردد و فرد بايد در رسته اصلي يا فرعي خود بهكارگيري شود.
تبصره۲ـ دستورالعمل اجرائي اين ماده توسط ستاد كل تهيه و ابلاغ ميگردد.
ماده۴۹ـ مواد الحاقي زير به عنوان «فصل نهم ـ ساير مقررات» به قانون اضافه ميشود:
ماده۷۸ـ به‌منظور ارتقاء منزلت و بهينه‌سازي اوقات فراغت كاركنان وظيفه بايد زمينه‌هاي استمرار آموزشهاي نظامي، عقيدتي، سياسي، ورزشي، خدماتي، فني و حرفه‌اي و سوادآموزي در ضمن خدمت فراهم گردد.
تبصره۱ـ دولت مكلف است امكانات، تجهيزات و اعتبارات مورد نياز اجراي آموزشهاي مذكور را تامين نمايد.
تبصره۲ـ آيين‌نامه اجرائي اين ماده ظرف سه ماه توسط وزارت دفاع با همكاري دستگاههاي ذي‌ربط تهيه مي‌شود و پس از تاييد ستادكل به تصويب هيات وزيران مي‌رسد.
ماده۷۹ـ در مراكز و پادگانهاي آموزشي و يگانها دفتر مشاوره و راهنمايي براي كمك به سربازان و ارتباط با خانواده آنان در موارد لازم تشكيل ميگردد. اين دفاتر موظف‌اند به محض ورود سرباز به پادگان و يگان محل خدمت بر اساس فرمهاي از پيش طراحي‌شده محل آموزش و محل خدمت فرد و نحوه ارتباط خانواده با مشمول و يگان را به خانواده اطلاع دهد و نظرات خانواده را درمورد استعدادها، تواناييها و ويژگيهاي خاص فرد جويا شود.
تبصره۱ـ درطول مدت خدمت، اين دفتر بايد بر اساس شناسايي فرد كمكهاي لازم به او را بهعمل آورد و با خانواده مشمول حتي درمورد زمان ورود و خروج فرد در يگان تماس داشته باشد.
تبصره۲ـ دستورالعمل اجرائي اين ماده توسط ستاد كل تهيه و ابلاغ ميگردد.
ماده۸۰ ـ كليه وزارتخانه ها، موسسات و شركتهاي دولتي موضوع ماده(۴) قانون محاسبات عمومي كشور مصوب ۱/۶/۱۳۶۶ و ساير شركتهايي كه بيش از پنجاه درصد (۵۰%) سرمايه و سهام آنها منفرداً يا مشتركاً به وزارتخانه‌ها، موسسات دولتي و شركتهاي دولتي، به استثناء بانكها و موسسات اعتباري و شركتهاي بيمه قانوني، تعلق داشته باشند و همچنين شركتها و موسسات دولتي كه شمول قوانين و مقررات عمومي به آنها، مستلزم ذكر يا تصريح نام است از جمله شركت ملي نفت ايران و شركتهاي تابعه وابسته به وزارت نفت و شركتهاي تابعه آنها، سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران و شركتهاي تابعه، سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران و شركتهاي تابعه موظفند با همكاري شهرداري‌ها خدمات و تسهيلات لازم نظير استفاده از ورزشگاهها، قطارها، اتوبوسها، گردشگاهها، سينماها و موزه‌ها را براي كاركنان وظيفه در حين خدمت فراهم نمايند.
تبصره ـ آييننامه اجرائي اين ماده توسط وزارت دفاع با همكاري وزارت كشور و رئيس شوراي عالي استانها و دستگاههاي ذي‌ربط تهيه مي‌شود و پساز تاييد ستادكل به تصويب هيات وزيران ميرسد.
ماده ۸۱ ـ كليه كاركنان وظيفه و عائله تحت تكفل آنها مطابق آييننامهاي كه از سوي وزارت دفاع با همكاري وزارتخانه‌هاي كشور و تعاون، كار و رفاه اجتماعي تهيه مي‌شود و پس از تاييد ستادكل به تصويب هيات وزيران ميرسد تحت پوشش بيمه خدمات درماني نيروهاي مسلح قرار ميگيرند.
تبصره۱ـ اين بيمه به مدت حداكثر يكسال پس از پايان خدمت دوره ضرورت تا زماني كه سربازان فوق اشتغال بهكار پيدا نكردهاند، استمرار مي‌يابد.
تبصره۲ـ دولت موظف است خانواده‌هايي را كه با اعزام مشمول به خدمت سربازي از نظر تامين معيشت زندگي با مشكل مواجه مي‌شوند و قادر به تمشيت امور خود نباشند بر اساس مفاد قانون نحوه كمك به خانواده‌هاي مشموليني كه قدرت اداره معاش خود را از دست مي‌دهند مصوب ۳/۶/۱۳۶۶ تا پايان خدمت تحت پوشش قرار دهد.
ماده۸۲ ـ مقررات اين قانون نافي اختيارات فرماندهي كل نيست.
ماده۸۳ ـ كليه كاركنان وظيفه در طول خدمت سربازي تحت پوشش بيمه عمر و حوادث موضوع قانون بيمه عمر و حوادث پرسنل نيروهاي مسلح، وزارت دفاع و سازمانهاي تابعه و وابسته به آنها مصوب ۳۰/۶/۱۳۷۶ قرار ميگيرند.
ماده۸۴ ـ صددرصد(۱۰۰%) درآمدهاي حاصله از ارائه خدمات به مشمولان در اخذ معافيت‌ها و همچنين جريمه‌ها به توسعه و تقويت و تجهيز ردههاي وظيفه عمومي و بهبود سطح خدمات سازمان وظيفه عمومي به مشمولان، پس از واريز به خزانه طبق قانون بودجه سالانه در اختيار نيروي انتظامي قرار مي‌گيرد.
ماده۵۰ ـ بار مالي ناشي از اجراي اين قانون در سال ۱۳۹۰ براساس بند (۸۲) قانون بودجه سال ۱۳۹۰ كل كشور تامين مي‌شود.
اجراي احكام مواد(۳۰)، (۳۸) و (۴۰) و ماده الحاقي(۷۴) موضوع ماده (۴۸)و مواد الحاقي(۷۸) و (۸۱) موضوع ماده (۴۹) اين قانون در سالهاي آتي منوط به تامين بار مالي مورد نياز در بودجه‌هاي سنواتي است.
ماده۵۱ ـ آييننامه اجرائي اين قانون جز در مواردي كه در مواد اين قانون مرجع خاصي براي آن مشخص شده است، توسط وزارت دفاع با هماهنگي وزارت كشور و سازمان تـهيه مي‌شود و پس از تاييد ستاد كل ظرف سه ماه به تصويب هيات وزيران ميرسد.
ماده۵۲ ـ از تاريخ تصويب اين قانون، قوانين و مقررات زير لغو مي‌گردد:
۱ـ قانون اصلاح تبصره (۲) ماده (۱) و ماده (۹) و الحاق يك ماده به قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب ۳/۸/۱۳۶۶
۲ـ قانون اصلاح ماده (۴۵) قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب ۱۴/۹/۱۳۶۴
۳ـ قانون اصلاح قانون معافيت يك نفر از فرزندان خانواده‌هاي شهداء، معلولين، اسراء و مفقودالاثرها از خدمت نظام وظيفه عمومي مصوب ۲۹/۶/۱۳۷۷
۴ـ قانون معافيت يك نفر از فرزندان خانواده‌هاي شهداء، معلولين، اسراء، مفقودالاثرها از خدمت وظيفه عمومي مصوب ۱/۳/۱۳۷۹
۵ ـ قانون نحوه معاينه پزشكي مشمولان خدمت وظيفه عمومي مصوب ۵/۷/۱۳۶۸
۶ ـ مـاده (۲۱) قانون حقوق و مزاياي مستمر، پس‌انداز ثابت، حق بيمه و بيمه درماني مـشمولين قـانون ارتش جمـهوري اسلامي ايـران مصوب ۲۷/۱۰/۱۳۶۸ و تبصره‌هاي آن
۷ـ مـاده (۱۴۸) قانون مقـررات استـخدامي سپاه پاسـداران انقلاب اسلامي مـصوب ۲۱/۷/۱۳۷۰
۸ ـ ضرائب و اعداد حقوقي مربوط به كاركنان وظيفه در ماده(۱۴۴) قانون مقررات استخدامي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مصوب ۲۱/۷/۱۳۷۰
۹ـ ماده (۱۵) قانون استخدام نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران مصوب ۲۰/۱۲/۱۳۸۲
۱۰ـ قانون چگونگي پرداخت حقوق پرسنل وظيفه نيروهاي مسلح مصوب ۷/۵/۱۳۷۵ و آيين‌نامه اجرائي تبصره(۲) آن
۱۱ـ ماده (۳۷) قانون مقررات مالي، اداري، استخدامي و تشكيلات جهاد سازندگي مصوب ۲۳/۱/۱۳۶۷
۱۲ـ قانون چگونگي دريافت و تخصيص اعتبار موضوع قانون نحوه معاينه پزشكي مشمولان خدمت وظيفه عمومي مصوب ۲۰/۳/۱۳۷۶
۱۳ـ آيين‌نامه اجرائي بخش معافيت پزشكي قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب ۹/۵/۱۳۶۴
۱۴ـ آيين‌نامه اجرائي قانون خدمت وظيفه عمومي مصوب ۱۳/۵/۱۳۶۴
۱۵ـ مصوبه هيات وزيران درمورد افزايش حقوق كاركنان وظيفه نيروهاي مسلح مصوب ۱۹/۶/۱۳۸۶
ماده۵۳ ـ اين قانون از زمان تصويب لازم‌الاجراء است.
قانون فوق مشتمل بر پنجاه و سه ماده در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست و دوم آبان‌ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب شد و در تاريخ ۲/۹/۱۳۹۰ به تاييد شوراي نگهبان رسيد.

رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني