اموال منقول و غیر منقول
بسم الله الرحمن الرحیم
اموال به چندین قسم تقسیم می شود که ما در این بخش فقط به بحث اموال منقول و غیر منقول که به نظر بنده می توان مهمترین بخش از اموال باشد می پردازم.
در ماده 11 قانون مدنی اموال را به مال منقول و مال غیر منقول تقسیم کرده است.
در اموال غیر منقول
در ماده 12 قانون مدنی این قانون مال غیر منقول را تعریف کرده است که شاید این قانون براساس اهمیتی که این مال دارد نخست این مال را تعریف کرده است ودیدیم که در ماده 11 اول سخن از مال منقول آمده است وماده12 در تعریف مال غیرمنقول شرح می دهد که این مال مالی است که نتوان آن را جابه جا کرد و درصورت جابه جایی یا به خود مال و یا به محل آن اسیب وارد می شود.
در ماده 13 همان قانون فوق الذکر مثال های درباره این اموال غیر منقول آورده شده است که ما می توانیم بگوییم در عرف حقوق به مادتینی که در آنها سخن از مثال های است میتوان ماده مثلی نام گذارد.در ماده فوق الذکر اراضی – ابنیه-و آسیا و هرجیز که که در بنا منصوب است و عرفا جزء بنا محسوب می شود غیر منقول است
در ماده 14 که باید گفت لزومی برای این ماده نبوده است و قانونگذار ایران هدف از آوردن این ماده تاکید موکد بوده است باز هم مثال های در مورد مال منقول و غیر منقول آورده است.مانند آینه- پرده نقاشی – و مجسمه که در بنا منصوب است و در صورت جا به جایی آن خود مال یا محل آن آسیب می بیند در اموال غیر منقول می باشد.
در ماده 15 همان قانون قانونگذار ثمره و حاصل تا مادامی که چیده یا درو نشده است و هنوز بر روی درخت یا بر روی زمین زراعی می باشد غیر منقول معرفی میکند و در ادامه این ماده تشریح می کند که همان قسمت که جیده یا درو شده است جزء اموال منقول می باشد.
در ماده 16 قانونگذار ایران مطلق اشجار و شاخه های آن و نهال و قلمه مادامی که بریده و کنده نشده باشد جزء امال غیر منقول معرفی می نماید
ماده 17 قانونگذار ایران به طور بسیار زیبایی اموال منقول را غیر منقول معرفی می کند در بیان این ماده حیوانات – و اشیایی که مالک آن را برای عمل زراعت اختصاص داده باشد از قبیل گاو و گاومیش و ماشین و اسباب و ادوات زراعت و تخم و غیره و به طور کلی هر مال منقولی که برای عمل زراعت لازم و مالک آن را برای عمل زراعت تخصیص داده باشد از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال جزء ملک ودر حکم مال غیر منقول است و همچنین است تلمبه و گاو ویا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص داده است.قانونگذار ایران برای عمل زراعت ارزش بسیار قائل شده است و برای اینکه اقتصاد ایران در زمان وضع قانون بر پایه کشاورزی استوار بوده است و برای اینکه عمل زراعت توقف پیدا نکند این اموال را در اموال غیر منقول آورده است که برای توقیف این اموال نتوان این اموال را مانند اموال منقول به راحتی توقیف کرد و برای صلاحیت محاکم برای رسیدگی هر جا که مال غیر منقول می باشد .آنجا اقامه دعوی خواهد شد و در اینجا هوش قانونگذار که به تمام امور اقتصادی توجه نشان داده است را باید ستود.
در ماده 18 قانونگذار ایران حق انتفاع از اشیاغبر منقوله مانند حق عمری و سکنی و همچنین حق ارتفاق نسبت به ملک غیر از قبیل حق العبورو حق المجری و دعاوی راجعه به اموال غیر منقوله از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن تابع اموال غیر منقول است قانوگذار ایران در این ماده این حق ها را جزء مال غیر منقوله آورده است فقط برای رسیدگی وصلاحیت محاکم آنها را غیر منقول کرده است. این ماده را غیر منقول تبعی مگویند
در اموال منقول
ماده 19 قانون مدنی در تعریف مال منقول می نویسند اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر امکان داشته باشد و در صورت جابه جایی به محل و خود شی ء خسارت و ضرری وار نگردد.و درست می توان گفت متضاد تعریف مال غیر منقول می باشد.
ماده 20 قانون فوق الذکرکلیه قرض و ثمن مبیع و مال الاجاره عین مستاجره را از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول معرفی می کند ولو اینکه مبیع یا عین مستاجره از اموال غیر منقوله باشد. در بیان این ماده می توان گفت در اموال منقول هرجا که خوانده وجود دارد اقامه دعوی خواهد شد و اگر خوانده دعوی مجهول المالک بود هرجا که مال منقول می باشد آ نجا که مال منقول وجود دارد انجا اقامه دعوی خواهد شد ودر مطالب بالا در اموال غیر منقول دیدیم که هر جا اموال غیر منقول وجوذ دارد آنجا اقامه دعوی خواهد شد .
ماده 21 مثال های برای اموال منقول قانونگذار اورده است قانونگذار انواع کشتیهای کوچک و بزرگ و قایق ها و اسیاها و حمام های که در روی رودخانه و در یاها ساخته می شود و می توان آنها را حرکت داد و کلیه کارخانه ها که نظر به طرز ساختمان جزء بنای عمارتی نباشد داخل در منقولات است ولی توقیف بعضی از اشیاء مزبوره ممکن است نظر به اهمیت آنهاموافق ترتیبات خاصه عمل آید.
ماده 22.قانونگذار ایران در این ماده مصالح بنایی از قبیل سنگ و آجر و غیره که برای بنایی تهیه شده یا به واسطه خرابی از بنا شده باشد مادامی که در بنا به کار نرفته باشد داخل در منقول است و اگر در داخل بنا به کار رفت داخل در اموال غیر منقوله می باشد.
منابع: قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران
اموال به چندین قسم تقسیم می شود که ما در این بخش فقط به بحث اموال منقول و غیر منقول که به نظر بنده می توان مهمترین بخش از اموال باشد می پردازم.
در ماده 11 قانون مدنی اموال را به مال منقول و مال غیر منقول تقسیم کرده است.
در اموال غیر منقول
در ماده 12 قانون مدنی این قانون مال غیر منقول را تعریف کرده است که شاید این قانون براساس اهمیتی که این مال دارد نخست این مال را تعریف کرده است ودیدیم که در ماده 11 اول سخن از مال منقول آمده است وماده12 در تعریف مال غیرمنقول شرح می دهد که این مال مالی است که نتوان آن را جابه جا کرد و درصورت جابه جایی یا به خود مال و یا به محل آن اسیب وارد می شود.
در ماده 13 همان قانون فوق الذکر مثال های درباره این اموال غیر منقول آورده شده است که ما می توانیم بگوییم در عرف حقوق به مادتینی که در آنها سخن از مثال های است میتوان ماده مثلی نام گذارد.در ماده فوق الذکر اراضی – ابنیه-و آسیا و هرجیز که که در بنا منصوب است و عرفا جزء بنا محسوب می شود غیر منقول است
در ماده 14 که باید گفت لزومی برای این ماده نبوده است و قانونگذار ایران هدف از آوردن این ماده تاکید موکد بوده است باز هم مثال های در مورد مال منقول و غیر منقول آورده است.مانند آینه- پرده نقاشی – و مجسمه که در بنا منصوب است و در صورت جا به جایی آن خود مال یا محل آن آسیب می بیند در اموال غیر منقول می باشد.
در ماده 15 همان قانون قانونگذار ثمره و حاصل تا مادامی که چیده یا درو نشده است و هنوز بر روی درخت یا بر روی زمین زراعی می باشد غیر منقول معرفی میکند و در ادامه این ماده تشریح می کند که همان قسمت که جیده یا درو شده است جزء اموال منقول می باشد.
در ماده 16 قانونگذار ایران مطلق اشجار و شاخه های آن و نهال و قلمه مادامی که بریده و کنده نشده باشد جزء امال غیر منقول معرفی می نماید
ماده 17 قانونگذار ایران به طور بسیار زیبایی اموال منقول را غیر منقول معرفی می کند در بیان این ماده حیوانات – و اشیایی که مالک آن را برای عمل زراعت اختصاص داده باشد از قبیل گاو و گاومیش و ماشین و اسباب و ادوات زراعت و تخم و غیره و به طور کلی هر مال منقولی که برای عمل زراعت لازم و مالک آن را برای عمل زراعت تخصیص داده باشد از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال جزء ملک ودر حکم مال غیر منقول است و همچنین است تلمبه و گاو ویا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص داده است.قانونگذار ایران برای عمل زراعت ارزش بسیار قائل شده است و برای اینکه اقتصاد ایران در زمان وضع قانون بر پایه کشاورزی استوار بوده است و برای اینکه عمل زراعت توقف پیدا نکند این اموال را در اموال غیر منقول آورده است که برای توقیف این اموال نتوان این اموال را مانند اموال منقول به راحتی توقیف کرد و برای صلاحیت محاکم برای رسیدگی هر جا که مال غیر منقول می باشد .آنجا اقامه دعوی خواهد شد و در اینجا هوش قانونگذار که به تمام امور اقتصادی توجه نشان داده است را باید ستود.
در ماده 18 قانونگذار ایران حق انتفاع از اشیاغبر منقوله مانند حق عمری و سکنی و همچنین حق ارتفاق نسبت به ملک غیر از قبیل حق العبورو حق المجری و دعاوی راجعه به اموال غیر منقوله از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن تابع اموال غیر منقول است قانوگذار ایران در این ماده این حق ها را جزء مال غیر منقوله آورده است فقط برای رسیدگی وصلاحیت محاکم آنها را غیر منقول کرده است. این ماده را غیر منقول تبعی مگویند
در اموال منقول
ماده 19 قانون مدنی در تعریف مال منقول می نویسند اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر امکان داشته باشد و در صورت جابه جایی به محل و خود شی ء خسارت و ضرری وار نگردد.و درست می توان گفت متضاد تعریف مال غیر منقول می باشد.
ماده 20 قانون فوق الذکرکلیه قرض و ثمن مبیع و مال الاجاره عین مستاجره را از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول معرفی می کند ولو اینکه مبیع یا عین مستاجره از اموال غیر منقوله باشد. در بیان این ماده می توان گفت در اموال منقول هرجا که خوانده وجود دارد اقامه دعوی خواهد شد و اگر خوانده دعوی مجهول المالک بود هرجا که مال منقول می باشد آ نجا که مال منقول وجود دارد انجا اقامه دعوی خواهد شد ودر مطالب بالا در اموال غیر منقول دیدیم که هر جا اموال غیر منقول وجوذ دارد آنجا اقامه دعوی خواهد شد .
ماده 21 مثال های برای اموال منقول قانونگذار اورده است قانونگذار انواع کشتیهای کوچک و بزرگ و قایق ها و اسیاها و حمام های که در روی رودخانه و در یاها ساخته می شود و می توان آنها را حرکت داد و کلیه کارخانه ها که نظر به طرز ساختمان جزء بنای عمارتی نباشد داخل در منقولات است ولی توقیف بعضی از اشیاء مزبوره ممکن است نظر به اهمیت آنهاموافق ترتیبات خاصه عمل آید.
ماده 22.قانونگذار ایران در این ماده مصالح بنایی از قبیل سنگ و آجر و غیره که برای بنایی تهیه شده یا به واسطه خرابی از بنا شده باشد مادامی که در بنا به کار نرفته باشد داخل در منقول است و اگر در داخل بنا به کار رفت داخل در اموال غیر منقوله می باشد.
منابع: قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران
