مجتمع قضايي شهيد باهنر با 10 شعبه حقوقي و 4 شعبه خانواده اواخر سال 1383 در تهران افتتاح شد.مناطق 8،7،4 و13 شهرداري تهران و شهر بومهن زير پوشش اين مجتمع است و اين مجتمع روزانه بيش از يکهزار مراجعه کننده دارد. به‌علاوه‌اين مجتمع تنها مجتمعي است که در جهت حفظ حقوق شهروندي با بيش از 150 وکيل همکاري نزديک دارد،از اين رو براي آشنايي هرچه بيشتر شهروندان اين مناطق با عملکرد و خدمات ارائه‌شده مجتمع شهيد باهنر، به گفت‌وگو با علي محدثي، رئيس مجتمع قضايي شهيد باهنرو چندنفر از قضات و کارکنان مجتمع پرداختيم.
رئيس مجتمع قضايي شهيد باهنر گفت: اين مجتمع در اواخر سال 1383 با 10 شعبه حقوقي و 4 شعبه خانواده در منطقه 4 تهران افتتاح شد.
علي محدثي افزود: در حال حاضر اين مجتمع داراي 14 شعبه حقوقي، 8 شعبه خانواده و 10 حوزه شوراي حل اختلاف است.
وي در خصوص مختومه‌شدن پرونده‌هاي سال جاري نسبت به سال گذشته اظهار داشت: زمان رسيدگي به پروندهها در اين مجتمع به کمتر از 30 روز رسيده است، به‌گونه‌اي که حجم پرونده‌هاي مختومه در آبان ماه سال جاري در مقايسه با سال گذشته با 20 درصد کاهش روبه‌رو بوده است.
محدثي تصريح کرد: در اين مجتمع علاوه بر رعايت کميت به کيفيت نيز پرداخته شده است، از اين رو براي ارتقاي سطح کـيـفـي دانـش قـضـايـي هـمـکاران جلساتي با حضور استادان دانشگاه‌ها در روزهايي از هفته در مجتمع منعقد مي‌شود.
رئـيـس مـجتمع قضايي شهيد باهنر در خصوص تعداد مراجعه‌کنندگان به اين مجتمع گفت: روزانه به طور متوسط يکهزار تا يکهزار و500 مراجعه کننده داريم و بيشتر تلاش مديريت مجتمع، ايجاد محيطي آرام است.
وي اظهار داشت: بودن فضايي آرام و به دور از تنش و هياهو امکان انتقال آرامش را به محکمه که دسترسي به عدالت را به‌همراه خواهد داشت، ميسر مي‌نمايد. از اين رو براي حصول چـنـيـن وضـعـيتي، راهکارهاي مناسبي از قبيل طرح سيستم نوبت‌دهي الکترونيکي در واحدهاي بانک، ابطال تمبر، معاونت ارجاع، مشاوره و معاضدت قضايي اجرايي شده است.
مـحـدثـي افـزود: کـنـتـرل بـر بـخـش‌هـاي مـخـتـلـف امري ضروري‌است؛ ولي اين کنترل بايد بسيار نامحسوس صورت پذيرد تا آرامش همگاني را در پي داشته باشد.
معاون رئيس کل دادگاه‌هاي عمومي و انقلاب تهران افزود: اين مجتمع با تلاش همکاران قضايي و اداري توانسته است به اهداف مشخص شده در برنامه سال 1387 برسد، به‌گونه‌اي که در جهت حفظ حقوق شهروندي مجتمع قضايي شهيد باهنر تنها مجتمعي است که با 150 تا 200 وکيل همکاري دارد.
محدثي با اشاره به اين که مجتمع قضايي شهيد باهنر حدود يک چهارم جمعيت تهران را تحت پوشش خود دارد، گفت: مناطق 4،7،8،13 شهرداري تهران و شهر بومهن زير نظر اين مجتمع اداره و پرونده‌هاي خانواده و حقوقي در اين مجتمع رسيدگي مي‌شود.
وي بـا اشـاره بـه راهاندازي واحد ابلاغ ويژه گفت: با راهاندازي اين واحد، وقت دادگاه‌ها کاهش پيدا کرده،به‌گونه‌اي که از مهرماه سال جاري تا دي‌ماه در مجموع 2 هزار و 814 فقره ابلاغ ويژه صورت گرفته است.
در ادامه، به شعبه 117 مجتمع رفتيم و با علي عظيمي، رئيس اين شعبه گفت‌وگو کرديم.
عظيمي در خصوص وقت رسيدگي‌ها اظهار داشت: اين شعبه در مجتمع داراي کوتاه‌ترين وقت رسيدگي است، به نحوي که در يک ماه 2 نوبت رسيدگي پرونده تعيين مي‌شود.
وي افزود: اوقات رسيدگي در اين شعبه 14 روزه است و اين وقت رسيدگي براي يک دادگاه حقوقي در تهران کم نظير است.
به گفته عظيمي، باتوجه به اين که شعبه 117 حقوقي تهران از جمله شعب قديمي‌است؛ ولي با همت تمام وقت و شبانه روزي کارکنان آن در حال حاضر هيچ پرونده‌اي پيش از سال 1386 ندارد و تعداد پرونده‌هاي سال 1386 نيز 30 فقره است که تا پايان سال جاري حتي‌الامکان مختومه خواهند شد.
وي در ادامه اظهار داشت: اکنون که تمام دستگاه قضايي و محاکم به سيستم رايانه تجهيز شده‌اند، بايد ترتيبي اتخاذ گردد تا ابلاغ اوراق قضايي و دادنامه‌ها از طريق رايانه و پست الکترونيکي ارسال شود؛ زيرا اين امر علاوه بر تسريع در امور موجب صرفه‌جويي در هزينه‌ها نيز خواهد شد. همچنين از اشتباهات انساني در چگونگي ابلاغ‌ها و اظهارنظر اشخاص پيشگيري مي‌کند.
عظيمي افزود: سيستم‌هاي رايانه‌اي تعبيه شده در شعب و دفاتر به سرعت عمل، استخراج نتايج و دسترسي به سوابق و پروندهها کمک مي‌کند. گسترش هر چه بيشتر اين سيستم نيازمند آموزش بيشتر و کسب مهارت‌هاي لازم براي همه کارکنان اعم از قضايي و اداري است تا از تمامي‌ظرفيت‌ها بهره کافي برده شود.
رئـيس شعبه 119 مجتمع قضايي باهنر نيز درخصوص رسيدگي به پرونده‌هاي قديمي در اين شعبه گفت: تمامي پرونده‌هاي شعبه 610 مجتمع قضايي رسالت به اين مجتمع منتقل شد، از اين رو در ابتداي کار تعداد پرونده‌هاي قديمي700 فقره بوده که در حال حاضر به 300 فقره رسيده است.
سيد محمد تيموري افزود: البته پرونده‌هاي قديمي‌معدودي وجود دارد که بنا به علل مختلف از جمله عدم وصول به‌موقع نظريه کارشناس ديرتر از زمان مقرر منجر به حصول نتيجه مي‌شوند که اگر شعب تخصصي شود، روند رسيدگي بسيار تسهيل مي‌شود.
وي تصريح کرد: اگر حس همکاري در وکلاي تسخيري واحدهاي ارشاد و معاضدت قضايي تقويت شود، از اتلاف وقت مردم جلوگيري خواهد شد.
تيموري گفت: اجباري شدن وکيل در محاکم موجب شده که پروندهها از 5 ميليون به 2 ميليون کاهش يابد و اين امر بر تسريع روند رسيدگي‌ها کمک شاياني مي‌کند.
رئـيـس شـعـبـه282 مـجـتـمـع شـهيد باهنر نيز درخـصوص حجم بالاي پرونده‌هاي طلاق گفت: علت حجم بالاي پرونده‌هاي طلاق تنها به مسائل اقتصادي برنمي‌گردد؛ بلکه مسائل و مشکلات فرهنگي نيز در اين قضيه ذي‌نفع است.
اسماعيل فيضي افزود: بعضي اوقات پرونده‌هاي مربوط به طلاق به اين شعبه ارجاع مي‌شود که منشأ اختلافات آنها عوامل بسيار ناچيز و بيهوده است.
وي تصريح کرد: در ايران مراسم ازدواج ظاهراً کاملاً اسلامي‌است و ابتدا ازدواج با توجه به مسائل شرعي آغاز مي‌شود؛ اما در عمل، اسلام جايگاهي ندارد.
اين قاضي دادگستري با بيان اين که تعداد پروندهها در شعب خانواده زياد است، افزود: اگر در رسيدگي‌ها به کميت توجه شود، قطعاً به کيفيت لطمه وارد مي‌شود.
همچنين رئيس شعبه 285 خانواده اين مجتمع درخصوص تـعـداد شـعـب خـانـواده گـفت: آمار نشان مي‌دهد شعبه‌هاي دادگاه‌هاي خانواده نسبت به دادگاه‌هاي حقوقي بسيار کم است و ضروري است که افزايش پيدا کند.
علي کرمي‌با بيان اين‌که ناآگاهي مردم موجب کند شدن روند رسيدگي مي‌شود، گفت: در برخي موارد زوجه براي مطالبه تعداد 250 سکه مبادرت به طرح 6 دادخوست، هر دادخواست با تعداد 35 سکه، مي‌کند که براي اين دعاوي در زمان‌هاي مختلف طرح و لزوماً براي مطالبه يک حق، که يک دادخوست نياز دارد، 6 دادخوست طرح مي‌شود و دادگاه حداقل 6 بار وارد رسيدگي مي‌شود.به عقيده وي، وجود قوانين متعدد و نوع نگارش قوانين نيز بر مشکلات محاکم افزوده شده است.
کرمي با اشاره به اين که مشکلات مراجعه‌کنندگان دامنه بسيار وسيعي دارد، اظهار داشت: با توجه به تعداد زياد پروندهها و کمبود زمان براي رسيدگي آنها، براي تسريع کارها ناچار به رسيدگي پروندهها در منزل هستيم.
رئيس شوراي حل اختلاف شعبه 2305 تهران نيز گفت: مجتمع24 شوراي حل اختلاف تهران از 10 شعبه تشکيل شده که 3 شعبه آن تـخـصـصــي اسـت و بـه تـخـلـفـات رانـنــدگــي، گــواهــي حـصــر وراثـت و خانوادگي رسيدگي مي‌کند و مابقي حقوقي هستند.
صديقه رخشان در خصوص تعداد پرونده‌هاي وارده گفت: ورودي پروندهها تقريباً يکهزار و 300 فقره است که بيشتر آنها مختومه شده‌اند.وي با بيان اين که حدود 80 درصد پروندهها در اين مجتمع با صلح و سازش مختومه مي‌شوند، گفت: در اين حوزه قضايي، علاوه بر واحد اجراي احکام، واحد اجراي احکام ويژه نيز وجود دارد که موجب تسريع در رسيدگي به پروندهها شده است.ندا فرهاني، مسئول واحد مددکاري مجتمع قضايي شهيد باهنر نيز با بيان اين‌که واحد مددکاري اين مجتمع تنها با 2 کارمند فعاليت مي‌کند، گفت: اين واحد در خصوص اجازه ازدواج، اهداي جنين، نفقه، اخلاق و رفتار زوج و زوجه و ساير موارد، تحقيقاتي را انجام داده و به دادگاه ارائه مي‌کند.
وي در ادامه از همکاري خواهان و خوانده با اين واحد ابراز رضايت کرد.
مدير روابط عمومي‌مجتمع قضايي شهيد باهنر نيز گفت: اين مجتمع در طرح تکريم ارباب رجوع و حفظ حقوق شهروندي مـمـتـاز اسـت و تـمـامـي‌هـمـکـاران بـا حس همدلي و روحيه خدمتگزاري سعي بر حل مشکلات مراجعان دارند.
مهرداد شهسواريان يادآور شد: سيستم نوبت دهي که براي نخستين بار در سطح دادگستري تهران در اين مجتمع راهاندازي شـده، بـراي حـفـظ شـأن مـراجـعـان و مـايـه آرامش همکاران است.به‌علاوه در واحدهاي مختلف از جمله ابطال تمبر، بانک، مشاوره و معاضدت قضايي و اجراي احکام اين سيستم فعال بوده و حسن اين سيستم در فضايي کاملاً آرام در يک فرآيند تعريف شده است.
مدير روابط عمومي‌مجتمع قضايي باهنر تأکيد کرد: با عنايت به جايگاه مقدس خانواده، تمامي‌همکاران سعي دارند موجبات وحدت و همدلي را در خانواده‌‌ها فراهم کنند، ازاين رو شاهد پيام هاي کلامي‌و غيرکلامي‌در جهت حفظ و جايگاه خانواده در سطح مجتمع هستيم.
وي افزود: در اين راستا اقداماتي از جمله راهاندازي واحد مددکاري و مشاوره خانواده، نصب و ارسال بنرهاي مربوط به احاديث و حفظ جايگاه بنيان خانواده در درون و برون صورت گرفته است.
مدير روابط عمومي‌مجتمع قضايي باهنر گفت: علاوه بر اين‌که واحد ارشاد و معاضدت قضايي زير نظر معاونت مجتمع اداره مي‌شود، واحدهاي عريضه نويسي، کانون وکلا و مشاوران قوه قضاييه و کانون کارشناسان رسمي‌دادگستري، ثبت و املاک نيز تحت نظارت اين معاونت هستند.
وي درخصوص عملکرد اين مجتمع از آبان ماه 1386 لغايت آبان ماه سال جاري گفت: در اين مدت حدود 36 هزار و 547 نفر به اين مجتمع مراجعه کرده‌اند که يکهزار و 328 نفر از سوي مرکز مشاوران قوه قضاييه (ماده 187) و 701 نفر نيز از سوي کانون وکلاي مرکز تحت مشاوره و راهنمايي قرار گرفته‌اند.
شهسواريان افزود: در راستاي تسريع در خدمات ارائه شده به مراجعان و همچنين رعايت اصول اخلاقي و حرفه‌اي همکاري مؤثري بين مجتمع، مرکز مشاوران و وکلا و کارشناسان وجود دارد.
مدير روابط عمومي‌مجتمع قضايي باهنر يادآور شد: اين مجتمع به عنوان يک مجتمع نمونه همواره مطرح بوده و مورد بازديد هيئت داخلي و خارجي است.
شهسواريان در پايان گفت: اين مجتمع داراي 46 کارمند رسمي، 45 کارمند پيماني و 18 کارمند قراردادي است.
معصومه شفيع زاده برمي